Profesor Władysław Nasiłowski, długoletni kierownik Zakładu Medycyny Sądowej Śląskiej Akademii Medycznej, zastraszyć się nie dał. W przeciwieństwie do komunistycznego prokuratora on przed laty używał pistoletu w prawdziwej walce, a nie tylko na ćwiczeniach... Patrzył także w oczy śmierci w więzieniu gestapo w Żywcu.

Ten wybitny lekarz anatomopatolog odważnie walczył o prawdę na temat zastrzelenia przez milicjantów dziewięciu górników w kopalni Wujek, a także w wielu innych przypadkach. Wydawał m.in. opinie w sprawach zamordowanych przez komunistyczne służby Stanisława Pyjasa i błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki. Zawsze starał się zachować bezstronność.

13 października arcybiskup Wiktor Skworc wręczył mu w katedrze w Katowicach nagrodę Lux ex Silesia – czyli Światło ze Śląska. To nagroda przyznawana osobom, które w swojej działalności naukowej, artystycznej lub społecznej ukazują wysokie wartości moralne i wnoszą trwały wkład w kulturę Górnego Śląska.

Anglicy na rowerach

Profesor ma dzisiaj 94 lata. Urodził się w 1925 r. w Sosnowcu, mieszka w Katowicach. Ze strony ojca jest spokrewniony ze słynnym księdzem Ignacym Skorupką, który w 1920 r. zginął, towarzysząc młodym ochotnikom broniącym Warszawy przed bolszewikami. – W domu panował duch patriotyzmu. Zostałem wychowany w tradycji legionowej. I ukształtowało mnie harcerstwo – wylicza.

Fundament na całe życie dostał w domu rodzinnym. – To świadomość, że istnieją trwałe wartości. Te, które są wpisane w krzyż harcerski: „Bóg, Honor, Ojczyzna” – wyjaśnia.

Gdy w 1939 r. wkroczyli Niemcy, miał dopiero 14 lat. Już w marcu 1943 roku jednak, jako 18-latek, wziął broń do ręki. W mieszkaniu przy ul. Pawiej w Starym Sosnowcu złożył przysięgę wierności Rzeczpospolitej w podziemnej Gwardii Ludowej WRN. Było to zbrojne ramię niepodległościowej PPS Wolność – Równość – Niepodległość. Przyjął pseudonim „Spytek”.

Wkrótce ta organizacja została częścią Armii Krajowej. Chłopak został żołnierzem Kedywu – elitarnych oddziałów AK, porównywanych później do komandosów.

W laboratorium przy gabinecie lekarskim swojego ojca Władek produkował butelki do zapalania czołgów. Gdy konspiracyjny sąd wydał wyrok śmierci na konfidenta o nazwisku Nowakowski, został wyznaczony do pomocy przy wykonaniu egzekucji. Spust nacisnął kolega, ale Władek przyniósł na miejsce akcji w Blokach Lwowskich niemiecki mundur. W bramie pomógł koledze się w niego przebrać. Ta akcja zostawiła w jego głowie niepokój i uraz psychiczny.

Innym razem Władek uzbrojony w dziewiątkę – colta Smitha–Wessona – wziął udział w wymianie ognia z policją w Milowicach.

Jedną z najciekawszych jego akcji była pomoc w ucieczce dwóch angielskich jeńców z kopalni Saturn w Czeladzi. W sierpniu 1943 r. Ted Vosper i Bob Davies po szychcie zeskoczyli z nadszybia, oddali dostarczone im przez podziemie polskie znaczki identyfikacyjne i wmieszali się w tłum górników. Władek czekał na nich z trzema rowerami przy moście na Brynicy. Dał im umówiony znak latarką. Trwała już godzina policyjna. „Moim słabym angielskim rzucam kilka instrukcji i ruszamy w bardzo niebezpieczną drogę. W ciemnościach, bez świateł, przez Józefów, Piaski docieramy szczęśliwie do przedmieścia Sosnowca, Pogoni. Na Rudnej, w odległości jednego kilometra od celu, Anglik łapie gumę. Klapa, trzeba pchać rower, a czas ucieka i zwiększa się ryzyko wpadki” – napisał profesor we wspomnieniach.

Czytaj dalej na następnej stronie