Przy pomniku powstańców śląskich w piątek 20 czerwca odbyły się obchody Narodowego Dnia Powstań Śląskich. Oddano hołd tym, którzy ponad 100 lat temu walczyli o przyłączenie Górnego Śląska do Polski.
W piątkowy poranek 20 czerwca przed pomnikiem powstańców śląskich odbyły się oficjalne obchody Narodowego Dnia Powstań Śląskich. W ten sposób uczczono tych, którzy w 1919, 1920 i 1921 roku walczyli w zbrojnych zrywach. Dzień świętowania nie jest jednak przypadkowy - 20 czerwca 1922 roku nastąpiło oficjalne wkroczenie wojsk polskich do Katowic, co symbolizowało przejęcie Śląska przez Polskę.
Piątkowe uroczystości uświetniła asysta honorowa wystawiona przez 131 Batalion 13 Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej oraz orkiestra wojskowa z Bytomia. Dodatkowo żołnierzom towarzyszyły pododdziały wystawione przez Komendę Wojewódzką Policji, Komendę Wojewódzką Państwowej Straży Pożarnej, Śląski Oddział Straży Granicznej, Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej oraz Izbę Administracji Skarbowej w Katowicach.
Uroczystość otworzył dowódca Garnizonu Katowice płk Paweł Piątkowski, który odebrał meldunek o rozpoczęciu apelu. Następnie odśpiewano hymn narodowy i na maszt wciągnięto biało-czerwoną flagę. W imieniu władz województwa śląskiego głos zabrał Michał Kopański, II wicewojewoda śląski. - 103. rocznica wejścia gen. Szeptyckiego do Katowic to pewna symbolika, która upamiętnia przyłączenie Górnego Śląska do Polski i odzyskanie zwierzchności nad tym terenem przez nowo powstałe niepodległe władze niepodległego państwa. Jest to przypomnienie, jak wielką odwagą wojskową i cywilną nasi przodkowie musieli się wykazać, aby przyłączyć po tylu stuleciach Śląsk do Polski - powiedział.
Wojewoda śląski nawiązał także do obecnej na uroczystościach młodzieży, zwracając uwagę na potrzebę kontynuowania pamięci o lokalnej historii. - Z wielką radością należy odnotować, że coraz częściej, coraz więcej jest różnego rodzaju okazji upamiętniających powstania śląskie. Widać, że młodzież jest bardzo zainteresowana tymi wydarzeniami i tą historią. I bardzo dziękuję zebranej tutaj młodzieży za to, że jesteście, za to, że pamiętacie o naszych przodkach - zwrócił się do uczniów M. Kopański.
Słowo do zebranych skierował też dr Andrzej Sznajder, dyrektor Oddziału IPN w Katowicach. Historyk przypomniał wydarzenia sprzed 103 lat, które miały miejsce w katowickich Szopienicach. - Tego dnia oddziały kawalerii przeszły od strony Szopienic. W kilkukilometrowej defiladzie do rynku w Katowicach. Na szopienickim moście łączącym obszar plebiscytowy z terytorium Polski symbolicznie zerwano łańcuch, a witający tam polskie wojsko ks. Jan Kapica powiedział: "Jesteśmy wolni. Oto kajdany, które nas krępowały, już opadły. Za to niech będzie Bogu cześć i chwała". W następnych dniach z udziałem tłumów Górnoślązaków odbywały się podobne uroczystości objęcia kolejnych miast i miejscowości - przypomniał.
Dr Sznajder zaznaczył, że tych wydarzeń nie byłoby, gdyby nie powstania z lat 1919-1921. - Nie byłoby tego szczęśliwego finału, gdyby nie było wcześniej powstań śląskich. Nie byłoby tym bardziej, gdyby Ślązacy zrezygnowali ze swoich marzeń i aspiracji po niekorzystnym dla Polski wyniku plebiscytu z marca 1921 roku, gdyby nie chwycili za broń po raz trzeci w maju 1921 roku - powiedział szef katowickiego IPN-u. Przywołał także górnośląskich duchownych, którzy przez swoją działalność religijno-społeczną wspierali propolskie dążenia Ślązaków.
Następnie odczytano Apel Poległych, a przedstawiciele władz i instytucji złożyli kwiaty pod pomnikiem. Narodowy Dzień Powstań Śląskich obchodzony był po raz pierwszy w 2022 roku z inicjatywy Prezydenta RP Andrzeja Dudy, który złożył projekt uchwały, rozpatrzony pozytywnie przez obie izby polskiego parlamentu. Ustawa ustanawiająca Narodowy Dzień Powstań Śląskich została podpisana przez prezydenta 7 czerwca 2022 roku w Katowicach.