Zygmunt Brachmański laureatem nagrody Lux ex Silesia

Zygmunt Brachmański pochodzi z Rydułtów, gdzie urodził się w 1936 roku. Ukończył Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni profesora Jerzego Bandury. Po uzyskaniu dyplomu w 1959 r. zamieszkał w Katowicach. Pierwsze prace wykonywał w drewnie, następnie zaczął stosować kamień, gips oraz brąz. Jest autorem ponad 2 tys. rzeźb i pomników oraz kilkuset medali.

Artysta ma na swoim koncie wiele prac związanych z tematyką religijną. Zaprojektował wystrój ponad 50 kościołów w całej Polsce, jest też autorem koncepcji wielu statuetek i nagród, m.in. Złotej Maski, Śląskiego Wawrzynu Literackiego, Lauru Konrada, a także Lux ex Silesia. Do najbardziej charakterystycznych prac Z. Brachmańskiego należą pomniki: Harcerzy Września 1939 w Katowicach, Wojciecha Korfantego na pl. Sejmu Śląskiego, św. Jana Pawła II w Rybniku oraz Piekarach Śląskich, a także obelisk Orłów Śląskich na rogu ulic Jagiellońskiej i Lompy w Katowicach.

W 1993 r. otrzymał Nagrodę im. Karola Miarki za całokształt twórczości, a w listopadzie 2023 r. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odznaczyło go złotym medalem "Zasłużony Kulturze - Gloria Artis", najwyższym wyróżnieniem, jakie może otrzymać artysta w Polsce. W grudniu 2023 r., za oddaną pracę na rzecz wspólnoty Kościoła, otrzymał medal "Pro Ecclesia et Pontifice".

Przed laty w rozmowie z "Gościem Katowickim" mówił, że tworząc z potrzeby serca, często wpadał w "trans twórczy", głęboko przeżywając to, co wyrażał w rzeźbiarskiej formie. Przyznał też, że jego praca zawsze była związana z modlitwą.

Nagroda Lux ex Silesia została ufundowana w 1994 r. przez metropolitę katowickiego abp. Damiana Zimonia. Otrzymują ją osoby związane z Górnym Śląskiem, które charakteryzują się chrześcijańskimi cnotami i poprzez dorobek naukowy, artystyczny lub działalność społeczną wnoszą trwały wkład w kulturę regionu. Nazwa nagrody nawiązuje do braci Odrowążów - św. Jacka i bł. Czesława. O żyjących w XIII w. dominikanach mówiono w Krakowie "Ex Silesia lux" - Światło ze Śląska.

Dotychczasowi laureaci nagrody Lux ex Silesia:
1994 - Irena Bajerowa
1995 - Wojciech Kilar
1996 - abp Alfons Nossol
1997 - Jerzy Zieliński
1998 - August Chełkowski
1999 - ks. Stanisław Tkocz
2000 - Kornel Gibiński
2001 - Franciszek Kokot
2002 - Tadeusz Sławek
2003 - Henryk Mikołaj Górecki
2004 - Julian Gembalski
2005 - ks. Remigiusz Sobański
2006 - Anna Sekudewicz
2007 - bp Szczepan Wesoły
2008 - Wilibald Winkler
2009 - Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk"
2010 - Andrzej Jasiński
2011 - Jan Malicki
2012 - Maciej Bieniasz
2013 - ks. Wincenty Myszor
2014 - Teresa i Eugeniusz Maliccy
2015 - Franciszek Pieczka
2016 - Jan Miodek
2017 - Krystyna Heska-Kwaśniewicz
2018 - Mieczysław Chorąży
2019 - Władysław Nasiłowski
2020 - Dorota Simonides
2021 - Marian Zembala
2022 - Antoni Piechniczek
2023 - ks. Jerzy Szymik