Zarówno zakochani, jak i pielgrzymujący z innych powodów w odpust 14 lutego od godz. 7 do 18 będą mogli wejść do „Walencinka”, jak pieszczotliwie nazywają ten kościółek mieszkańcy Bierunia. Z powodu pandemii w środku może przebywać jednocześnie tylko 12 osób. – Będziemy wpuszczać pielgrzymów w dwunastoosobowych grupach na kilkuminutową, osobistą modlitwę. Natomiast wszystkie Msze Święte będą odprawiane w kościele parafialnym świętego Bartłomieja – zapowiada proboszcz ks. Michał Anderko. Te świątynie dzieli od siebie zaledwie 350 metrów.

Wzrok dziewczynki

Barokowy kościółek św. Walentego pięknieje za sprawą wartego 1,2 mln zł projektu renowacji i wielu darczyńców. Prace zaczął jeszcze poprzedni proboszcz, ks. Janusz Kwapiszewski. Są już m.in. odnowione dwa z trzech ołtarzy i witraże, jest nowa posadzka; wrażenie robi poddany konserwacji obraz świętego Walentego w ołtarzu głównym. Zmienia się też otoczenie świątyni; jeszcze w tym roku ma ona zostać podświetlona.

Pod zabytkowym obrazem św. Walentego w ołtarzu jest przechowywany jeszcze drugi obraz tego świętego. Został on namalowany 114 lat temu po pewnym głośnym w okolicy wydarzeniu – odzyskaniu wzroku przez małą dziewczynkę. Jej rodzice byli tak wdzięczni świętemu za wstawiennictwo, że w 1907 roku zamówili obraz u artysty Jana Nygi starszego.

– Ta rodzina wraz z uzdrowioną mieszkała w Bieruniu na tak zwanych Prusowicach – mówi Jerzy Barcik, kościelny w sanktuarium i miłośnik historii Bierunia. Wyjaśnia, że ludzie ci prawdopodobnie czuli się Niemcami i wyjechali z miasta za zachodnią granicę, gdy nasza część Śląska znalazła się w Polsce. – Starsi ludzie w Bieruniu do dziś jednak pamiętają, kto malarzowi pozował do tego obrazu w 1907 roku. Dziewczynka, która była niewidoma i przejrzała, sama wtedy już nie mogła pozować, bo za bardzo urosła – wyjaśnia pan Jerzy.

Zaręczają się

– Wiemy, że w 1628 r. ten kościółek już stał, wtedy to było poza miastem. Był raczej kościółkiem cmentarnym – mówi ks. Anderko. – Za miastem grzebano początkowo osoby, które uznawano z jakichś powodów za niegodne leżenia obok kościoła parafialnego. Prawdopodobnie dlatego dedykowano ten kościółek świętemu Walentemu, który jest patronem także osób chorych psychicznie. A zapewne trudno było czasami rozeznać, co było opętaniem, a co chorobą psychiczną – wyjaśnia.

Walenty jest również patronem chorych na epilepsję oraz zakochanych. – W czasach Cesarstwa Rzymskiego żołnierzom nie wolno było zawierać małżeństw, a Walenty mimo to ich związki błogosławił – mówi proboszcz.

Dzisiaj Walenty jest najbardziej znany z tej ostatniej, miłosnej „specjalizacji”. Dlatego do kościółka pod jego wezwaniem nieraz specjalnie z daleka przyjeżdżają zakochani. Niektórzy nawet się tu zaręczają.

Już ci dała obrączka

Teresa i Ludwik Stachurowie są małżeństwem od 51 lat. Ona jest z Bierunia, on pochodzi z Lędzin, ale od młodości pielgrzymował tu na odpust św. Walentego. W czasie ich pierwszego spotkania Teresa zrobiła Ludwikowi kawę w szklance ze złotym rantem. – Siedzący z nami sąsiad na to: „Ludwik, chyba tu zostaniesz, bo ona już ci dała obrączka” – wspomina ze śmiechem Teresa. I rzeczywiście – od tego czasu chłopak zaczął przychodzić na „zolyty”. Pobrali się, urodziło się im dwóch synów.

Teresa pracowała w bieruńskiej fabryce materiałów wybuchowych ERG. Pierwszą dniówkę miała właśnie 14 lutego, we wspomnienie Walentego. W 1980 r. w ERG-u doszło do wybuchu. Eksplozja zdemolowała zakład, zerwała ubrania z ludzi i poraniła ich. Teresa, która właśnie wróciła z toalety i nie zdążyła jeszcze założyć okularów ochronnych, straciła wzrok. Była też poparzona. Przez całe miesiące Ludwik zmieniał jej opatrunki, a w domu sam mył podłogi i sprzątał. Powoli prawie wszystkie dolegliwości Teresy minęły, co wiąże ze wstawiennictwem świętego Walentego, z którym jest bardzo związana. Wzroku jednak nie odzyskała.

Z kolei Ludwik doznał mocnego poparzenia w 2016 r., gdy w jego garażu wybuchła butla z gazem. Z czasem doszedł do siebie, co też przypisuje Walentemu. – Święty Walenty nie uprosił im całkowitego uzdrowienia. Mnie jednak u nich ujmuje, że oni mimo takiej próby ze sobą wytrwali, i to z wielką pogodą ducha oraz poczuciem humoru! Modlitwa nie działa jak czarodziejska różdżka, nie chodzi o to, żeby Pan Bóg nam odjął każdą troskę. Każdy ma jakiś krzyż. Jednak radość, z jaką oni ten krzyż noszą, ich wierność świętemu Walentemu, a przede wszystkim Panu Jezusowi, są ujmujące – mówi ks. Anderko.

Teresa i Ludwik mają dzisiaj trzy wnuczki, jednego wnuka i dwóch prawnuków. Teresa mówi, że czuje się dużo młodsza, niż jest. – Jo by jeszcze i tańcowała, jak by mój nie był w tańcu taki zawalaty – mówi, po czym oboje wybuchają śmiechem. Przed pandemią ci małżonkowie codziennie we dwoje uczestniczyli w „Walencinku” we Mszy św. o 8.00 rano. Teraz chodzą na Eucharystie przeniesione do kościoła św. Bartłomieja. Po ustąpieniu zarazy pewnie wrócą do sanktuarium, z którym są tak związani.

Przedszkolaki z patronem

– Przy tym sanktuarium odbywa się też kurs dla narzeczonych „Przed nami małżeństwo”. Prowadzą go w weekendy przez internet pary małżeńskie. W ostatnim kursie uczestniczyło online 20 par – mówi ks. Anderko.

Te kursy są prowadzone bez śmiertelnej powagi, jest czas i na żart, i na poważne rozmowy w parach – żeby narzeczeni przegadali ze sobą ważne dla ich wspólnego życia sprawy. Jedno z zadań to przepakowanie się z dwóch plecaków do jednego – to znaczy młodzi zastanawiają się, co dobrego wezmą ze swoich rodzinnych domów do swojego wspólnego życia – jak do wspólnego plecaka. Co ciekawe, przez internet narzeczeni są często aktywniejsi, jeszcze chętniej dzielą się z pozostałymi uczestnikami kursu tym, co ze sobą ustalili, niż w czasie kursów stacjonarnych. – Skoro i narzeczeni, i prowadzące małżeństwa rozmawiają, siedząc w swoich domach, to czują się u siebie i rozmawiają swobodniej. Zawiązuje się też między uczestnikami kursu jakaś inna więź. Uważam, że to jest szansa. Myślę, że w czasie pandemii Pan Jezus chce wejść też w nasze domy. Jezus nam mówi: słuchajcie, wszędzie tu, gdzie jesteście, Ja jestem z wami – mówi bieruński proboszcz.

Święty Walenty od 2004 roku jest oficjalnym patronem Bierunia. Ksiądz Anderko uważa, że mieszkańcy mają z nim żywą więź i dbają o jej przekazywanie potomkom. Niedawno nawet bieruńskie przedszkolaki brały udział w konkursie, w ramach którego układały wiersze o świętym Walentym.