We Mszy św. w rocznicę krwawej pacyfikacji kopalni Wujek uczestniczył premier Mateusz Morawiecki. Odbyła się 16 grudnia 2020 r. w katowickiej katedrze, a nie, jak w poprzednich latach, w kościele Podwyższenia Krzyża św. w dzielnicy Brynów, niedaleko kopalni. Powodem były ograniczenia liczny osób obecnych w świątyniach z powodu pandemii - do katedry może wejść więcej osób.

Arcybiskup katowicki Wiktor Skworc mówił m.in. o sprawiedliwości. To słowo w czytaniach mszalnych, przeznaczonych na 16 grudnia, pojawiło się kilkakrotnie. - W pierwszym czytaniu z księgi proroka Izajasza Bóg dokonuje swoistej autoprezentacji: "Bóg sprawiedliwy i zbawiający nie istnieje poza Mną". Wiec przychodzimy do Ciebie Boże po sprawiedliwość, bo z tą ludzką, nawet w instytucjach mających jej służyć bywa różnie, zwłaszcza jeśli sprawiedliwości nie towarzyszy jako fundament prawość zarówno stanowiących prawo jak i je aplikujących - powiedział.

Trybunały krajowe - uwikłane w kontekst zależności

Przypomniał próby osądzenia sprawców masakry na Wujku już w III RP w katowickim Sądzie Wojewódzkim. Przez wiele lat zabójcy górników wymykali się sprawiedliwości. - Sprawa ta obnażyła impotencję państwa, które aspirowało do państwa prawa. Trudno w tym miejscu analizować przyczyny braku anty-totalitarnej wrażliwości nie tylko władzy sądowniczej. Niewątpliwie balast nierozliczonej w roku 1989 przeszłości nie pozwalał zbudować sprawiedliwych struktur ojczyzny na miarę naszych marzeń i ambicji; ojczyzny, w której słowa takie jak prawda, wolność, sprawiedliwość, czy prawość odzyskałyby swoją treść, znaczenie i moc oddziaływania - powiedział.

A później stwierdził: - Słusznie zwracają uwagę autorzy białej księgi komunizmu na fakt, że dla sprawiedliwego osądzenia zbrodni dwóch systemów totalitarnych XX wieku powoływać trzeba trybunały międzynarodowe, bo krajowe, uwikłane w kontekst zależności, nie były w stanie tego uczynić. Trudno więc było osądzić pacyfikację kopalni Wujek i inne zbrodnie komunistycznej władzy. Te fakty potwierdzają konieczność reformy sądownictwa w naszej ojczyźnie, bo samo się nie zreformowało ani oczyściło jak niektórzy, być może w dobrej wierze, o tym zapewniali - podkreślił.

Prawda jest jedna

Arcybiskup katowicki mówił też o tym, jak ważne jest dla ostatecznego rozliczenia z przeszłością nazwanie spraw po imieniu. - Nie powinna Polska; nie powinien Górny Śląsk ani Ślązacy zapomnieć o najlepszych synach tej ziemi, nie tylko bohaterach górniczej pracy, ale i zmagań o wolną Polskę. Pamięć o nich nie powinna nigdy zaginąć, zagłuszona mało przekonywującym stwierdzeniem, że jednej prawdy o przeszłości ustalić nie można. Prawda o stanie wojennym i KWK „Wujek” jest tylko jedna. A kolejną zbrodnią jest przypisywanie ofiarom totalitaryzmu winy za poniesioną przez nie śmierć - mówił z naciskiem.

Metropolita wskazywał w swojej homilii, że człowiek sam nie potrafi stworzyć sprawiedliwości, bo nie on jest jej źródłem. Powinniśmy zajmować się ziemią, urządzać, porządkować, tworzyć system wartości. Przede wszystkim jednak trzeba przyjąć Sprawiedliwego, który nas nauczy sprawiedliwości i będzie naszym sprawiedliwym sędzią.

Przypomniał słowa św. Pawła: "Umiłowani, nie wymierzajcie sami sobie sprawiedliwości, lecz pozostawcie to pomście [Bożej]! Napisano bowiem: Do Mnie należy pomsta. Ja wymierzę zapłatę - mówi Pan - ale: Jeżeli nieprzyjaciel twój cierpi głód - nakarm go. Jeżeli pragnie - napój go! Tak bowiem czyniąc, węgle żarzące zgromadzisz na jego głowę. Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj!".

- Weźmy sobie do serca te słowa, a upominając się o sprawiedliwość, starajmy się zło dobrem zwyciężać. Tylko tak możemy pozbawiać zło terytorium jego oddziaływania, zawsze jednak pamiętając, że ostatecznie do Boga należy wymierzenie sprawiedliwości. To On nam ją wymierzy. Nam wszystkim. Sprawiedliwość w miłosierdziu swoim - powiedział arcybiskup katowicki.

Pełny tekst homilii abp. Wiktora Skworca - na następnej stronie

Poniżej - galeria zdjęć