Wyczuleni duszpasterze

Ksiądz Emil Szramek pisał: „Po ostatniej zmianie suwerenności na Śląsku powstała u wielu bolesna kolizja pomiędzy patrjotyzmem polskim czy niemieckim a przywiązaniem do stron rodzinnych (Gebundensein zur Scholle). Najostrzej odczuli ją może Ślązacy, którzy wyciągając konsekwencje z kompletnego zniemczenia swego, wyprowadzili się do Niemiec i poniewczasie spostrzegli, iż dla »Vaterland« utracili »Heimat«”. Wydana w 1934 r. jego rozprawa „Śląsk jako problem socjologiczny. Próba analizy” do dziś zaskakuje przenikliwością spojrzenia jej autora na ziemię, którą ukochał i o którą troszczył się duszpastersko. Nie dziwi zatem, że już w pierwszych dniach II wojny światowej ten śląski kapłan znalazł się na celowniku hitlerowców.