Przyjechał kiedyś na odpust do Bierunia Brytyjczyk. Podobały mu się kolorowe kramy. Zdziwiły go tłumy ludzi na Mszach. Wszedł do kościółka św. Walentego. Zobaczył zabytkowe drewniane wnętrze. Świętego od epilepsji i zakochanych. Ludzi zatopionych w modlitwie.

I on, anglikanin, padł na kolana przed obrazem Walentego. Obecny przy tym kumpel, bieruniak, pyta: „Co robisz?”. A on na to: „Jestem zakochany w Claire. Ona od dwóch lat mnie odtrąca. A skoro tyle setek ludzi tu się modli, to może ten święty i dla mnie coś wyprosi...”. Pół roku później list z Anglii: „Twój święty ma moc. Claire jest moją żoną!”.

Na terenie Bierunia Starego znajdują się dwa kościoły: parafialny św. Bartłomieja Apostoła i drewniany kościółek św. Walentego z XVII wieku. W tym roku, w wigilię walentynek, to miejsce stało się pierwszym w Polsce sanktuarium św. Walentego.

Walenty od Pożarów

Historia powstania kościółka nie jest do końca znana. Bieruń dwukrotnie w swojej historii, w XVII i XIX wieku, padł ofiarą pożarów.

Miasto w zasadzie doszczętnie spłonęło – razem z kościołem parafialnym, probostwem i ratuszem. Nie zachowały się żadne dokumenty, które mogłyby potwierdzić oficjalną datę konsekracji „Walencinka”, jak mieszkańcy pieszczotliwie nazywają kościółek.

Z zapisków pochodzących ze sprawozdania anglikańskiego pastora (były to czasy reformacji) wynika, że w 1628 roku na terenie Bierunia istniały dwa kościoły: jeden w mieście, a drugi poza nim. To ciekawa informacja, biorąc pod uwagę fakt, że kościół św. Walentego stoi jedynie 300 metrów od kościoła św. Bartłomieja.

Święty Walenty. Patron chorych, zwłaszcza epileptyków i osób kochających się. Dlaczego mieszkańcy Bierunia zdecydowali się na takie wezwanie kościoła? – Jedna z hipotez wyjaśniających jest związana z historią miasteczka – tłumaczy Józef Berger, przewodniczący Stowarzyszenia Miłośników 600-letniego Bierunia.

– W roku 1532 rozpoczęto sypanie grobli i budowę wielkiego stawu bieruńskiego. W ten sposób Bieruń został odizolowany od okolicznych miejscowości: Oświęcimia, Chełmu Śląskiego, Lędzin, Pszczyny. Komunikacja została mocno utrudniona. Z tego powodu dochodziło do ożenków blisko spokrewnionych osób. W konsekwencji w kolejnych pokoleniach mogło dochodzić do pojawiania się chorób, między innymi epilepsji. Być może właśnie dlatego na patrona wybrano św. Walentego. W 1677 roku spłonął kościół parafialny św. Bartłomieja. Uwaga wszystkich została skierowana na „Walencinka”. Przeniesiono wtedy do kościółka wszystkie obrzędy liturgiczne i przez kolejne trzy lata pełnił rolę kościoła parafialnego. Ta historia powtórzyła się w 1845 roku, po kolejnym pożarze Bierunia. Św. Walenty uważany jest także za patrona, który w 1831 uchronił bieruniaków od cholery, szalejącej wówczas w okolicznych miejscowościach.