Nowy numer 17/2024 Archiwum

W Imielinie spoczął bohaterski ksiądz

Za konspirację niepodległościową siedział w więzieniu. Zmarł ks. Jan Gdak z Imielina.

Ks. Jan  Gdak urodził się 31 marca 1931 w Imielinie, do szkoły podstawowej ( powszechnej) chodził od 1938 do 1945 roku. Dalsze wykształcenie zdobywał w Gimnazjum, a potem w Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Mysłowicach (1945-1951). Był wspaniałym kapłanem, ale też przez wiele lat działaczem w wielu organizacjach młodzieżowych.

W kwietniu 1950 roku wstąpił do konspiracyjnej organizacji młodzieżowej: Tajne Harcerstwo Krajowe (THK: od lutego 1952 roku Szeregi Wolności). Przyjął pseudonimy „Hugo”, „Jaś”. Od maja do czerwca 1950 roku stał na czele grupy chełmskiej, do której należeli m.in. Józef Wadas, Ryszard Stolecki, Jan Pogander. Po reorganizacji struktur THK kierował plutonem imielińskim (marzec-wrzesień 1951 rok). Należeli do niego m.in. Henryk Tomczok, Edmund Stolarczyk, Józef Weiss (Wiśniewski) i Manzel. Raporty z działalności składał na ręce Juliusza Gamży, przywódcy organizacji. Pisał artykuły do „Bojownika” – biuletynu THK, a w lipcu 1950 roku zredagował samodzielnie cały numer biuletynu. Był twórcą sztandaru organizacji, którego poświęcenie odbyło się w tajemnicy, w nocy 8 września 1951 roku, w kościele św. Klemensa w Lędzinach. W 1951 roku wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Następnie kontynuował studia w WSD Śląska Opolskiego w Nysie.

W 1953 roku jeden z członków Szeregów Wolności zdradził i UB przystąpił do aresztowań członków organizacji, ich rodzin i znajomych. Jan Gdak, wówczas jeszcze kleryk III roku studiów, został aresztowany 13 listopada 1953 roku w seminarium w Nysie. Był jednym z głównych oskarżonych w procesie przeciwko Szeregom Wolności. Po rozprawach 30 i 31 marca oraz 1 kwietnia 1954 roku Rejonowy Sąd Wojskowy w Stalinogrodzie (Katowicach) 5 kwietnia 1954 roku wydał wyrok. Został skazany na karę 6 lat więzienia, na utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych na 2 lata oraz przepadek całego mienia.

Więziono go najpierw w Katowicach przy ul. Mikołowskiej, a następnie w zamku w Nowym Wiśniczu, wreszcie w Krakowie przy ul. Montelupich. 1 lutego 1955 roku uzyskał roczną przerwę w odbywaniu kary ze względu na stan zdrowia.

Po wyjściu z więzienia uczył religii jako katecheta świecki w szkołach podstawowych w Wesołej, Kosztowach i Katowicach. Władze oświatowe nie chciały uznać go za nauczyciela, mimo że Kuria Biskupia w Katowicach skierowała go do nauki religii. Ze względu na pozbawienie go praw publicznych i obywatelskich praw honorowych nie mógł powrócić do seminarium. Dopiero w 1958 roku podjął dalsze studia teologiczne w WSD we Wrocławiu. 24 czerwca 1962 roku przyjął święcenia prezbiteratu z rąk abp. Bolesława Kominka. Po święceniach jako wikariusz pracował w parafiach w Żarach, Namysłowie, Wałbrzychu, Kudowie Zdroju i Wrocławiu. W 1972 roku został proboszczem nowo erygowanej parafii Najświętszej Maryi Panny Różańcowej w Kiełczowie.

W tym czasie był nieustannie inwigilowany i represjonowany, m.in. podsłuchiwano jego kazania i rozmowy telefoniczne, odmawiano mu wydania paszportu, utrudniano rozpoczęcie budowy plebanii i cofnięto wydane uprzednio pozwolenie na budowę pomieszczeń gospodarczych. Wydział Wyznań w Zielonej Górze szykanował go za kazanie, w którym dopatrzono się wątku politycznego. Wielokrotnie namawiano go do wyjazdu do Francji.

W 1994 roku na Papieskim Fakultecie Teologicznym we Wrocławiu uzyskał tytuł magistra teologii na podstawie pracy „Życie religijno-moralne wiernych na terenie parafii Kiełczów w latach 1945-1994”, napisanej pod kierunkiem ks. prof. dr. hab. Józefa Swastka. Ks. Gdak był członkiem Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego Oddziału Wrocławskiego. W 1998 roku Zarząd Główny tego Związku nadał mu Dyplom Uznania i przyznał Krzyż Więźnia Politycznego 1939-1956. W 2001 roku za działalność w związku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej awansował go do stopnia podporucznika WP. W 2002 roku metropolita wrocławski odznaczył go tytułem Honorowego Kanonika Prześwietnej Kapituły Kolegiackiej Świętego Krzyża. Z powodu choroby zrezygnował z prowadzenia parafii i 25 czerwca 2002 roku przeszedł na emeryturę i zamieszkał w domu rodzinnym w Imielinie.

Spoczął 30 kwietnia 2013 roku na imielińskim cmentarzu

« 1 2 »
oceń artykuł Pobieranie..

Zapisane na później

Pobieranie listy