Beatyfikacja ks. Jana Machy już za kilka tygodni, 20 listopada. Na jakim etapie są przygotowania, duszpasterskie i organizacyjne?

Abp Wiktor Skworc, metropolita katowicki: Najważniejsze jest przygotowanie duchowe. W archidiecezji katowickiej trwa nowenna przed beatyfikacją. Od września przez dziewięć kolejnych niedziel wypraszamy przed Bogiem łaski za wstawiennictwem ks. Jana Machy. Podczas nabożeństw przytaczane są myśli sługi Bożego, wybrane z jego kazań. Dzisiaj, po niemal 80 latach wydają się bardzo aktualne. Dotyczą bowiem trzech cnót kardynalnych: wiary, nadziei i miłości. Dzięki nowennie wierni mogą głębiej poznać tę postać i – powiedziałbym – niejako się z nią zaprzyjaźnić. Wiele materiałów o słudze Bożym ks. Janie można znaleźć na stronach internetowych parafii i w mediach społecznościowych.

Kwestia jednak najważniejsza wiąże się z tym, co pozostanie w nas po beatyfikacji. Uroczystość powinna w nas trwać, inicjując nowy etap na drodze spełniania powołania do świętości, na drodze wskazanej przez nowego Błogosławionego Kościoła.

No właśnie, co ks. Jan Macha nam mówi dziś? Kiedy jesteśmy w kompletnie innej sytuacji: kościelnej, politycznej, kulturowej…?

„Krew męczenników jest posiewem chrześcijan”. To starożytne przekonanie nie traci na wartości. Z pewnością męczennicy XX i XXI wieku wciąż odgrywają dla chrześcijan podobną rolę. Ich ofiara przyczynia się nieustannie do wzrostu Kościoła. Dla młodego pokolenia spotkanie z tym młodym Męczennikiem może być frapujące w tym sensie, że uświadamia, że ktoś kiedyś oddał życie, abyśmy dzisiaj żyli jako ludzie wolni.

Ponadto męczeństwo ks. Jana uświadamia nam niebezpieczeństwa wojny. Jego tragiczna śmierć w czasie II wojny światowej powinna inspirować i wzmacniać działania na rzecz budowania pokoju, szczególnie Polaków i Niemców. Przecież losy tych narodów w wyjątkowo dramatyczny sposób spotkały się w śmierci ks. Jana.

Jestem przekonany, że praca duszpasterska ks. Machy jest aktualnym przykładem charytatywnego zaangażowania, wyjścia do najbardziej potrzebujących. W takim stylu życia również osoby młode mogą odkrywać wartość zaangażowania, nawet w ekstremalnie trudnych warunkach. Ks. Jan mógł przecież wycofać się, ulec prawu ustanowionemu przez okupanta i jako kapłan żyć spokojnie, zamknięty w parafialnej strukturze. Postąpił jednak inaczej. Uznał, że najważniejsze jest przykazanie miłości. Przybrało ono kształt konkretnej pomocy bliźniemu, nawet za cenę narażania własnego bezpieczeństwa, co zostało pozytywnie zauważone przez polskie państwo podziemne. Krótko mówiąc, świadectwo ks. Jana uświadamia młodemu pokoleniu, że są wartości, których nie tylko warto bronić, ale za które warto jest oddać życie.

Jak szeroki był krąg ludzi, do których ks. Macha docierał ze swoją pomocą?

Ks. Jan działał na coraz szerszym terenie, nie tylko w Rudzie Śląskiej, gdzie był wikariuszem, ale i w sąsiednich miastach. W warunkach konspiracji zgromadził 4 tysiące wolontariuszy; osób czy rodzin, do których docierał z pomocą, musiało więc być kilkakrotnie więcej.

Zdecydowana wrogość niemieckich okupantów przeciwko niemu brała się m.in. z lęku przed osobami, które gromadziły wokół siebie ludzi i jednoczyły społeczeństwo, cieszyły się autorytetem i miały wpływ społeczny. Ponieważ w czasie wojny praktycznie wszystkie formy społecznego zaangażowania były zakazane, dlatego charytatywną działalność ks. Jana okupant odczytał jako coś niebezpiecznego i szkodzącego okupantom; właśnie za to skazano go na śmierć.

Ksiądz Arcybiskup ma bardzo dobre kontakty z Kościołem niemieckim. Czy są tam jakieś echa zbliżającej się beatyfikacji ks. Jana Machy? Był to przecież pierwszy kapłan w Trzeciej Rzeszy skazany na śmierć wyrokiem sądowym. Jak niemieccy biskupi to przeżywają?

W uroczystości beatyfikacyjnej będzie uczestniczyła delegacja episkopatu Niemiec. Tamtejsi biskupi podkreślają, że skoro ks. Macha jest męczennikiem II wojny światowej, to nie może ich zabraknąć na tym wydarzeniu. Możemy go przyjąć jako kolejnego orędownika pojednania.