Zanim studenci, doktoranci, profesorowie oraz zaproszeni goście wypełnili salę koncertową Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, była okazja do udziału w wydarzeniach towarzyszących. Od 11.00 Jego Magnificencja rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Ryszard Koziołek wraz z Joanną Kołaczkowską poprowadzili "Koncert życzeń" - specjalną dwugodzinną audycję radiową emitowaną na falach Radia Nowy Świat.

  Joanna Kołaczkowska i prof. Ryszard Koziołek wspominali swoje studenckie czasy. Tomasz Nocoń /Foto Gość

Od południa w miasteczku naukowym Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024 na katowickim Rynku, wszyscy - bez względu na wiek - mogli zobaczyć czym zajmują się na co dzień naukowcy. Wśród stanowisk, gdzie można było spotkać pracowników i studentów UŚ, szczególną uwagę zwracało to przygotowane przez Studenckie Koło Naukowe Zoologów „Faunatycy”. Młodzi naukowcy prezentowali odwiedzającym szeroko pojęty świat zoologii - od najmniejszych owadów po czaszki dużych kręgowców.

Spojrzenia przechodniów w pewnym momencie skupiły się na formującym się akademickim orszaku, który wyruszył z katowickiego Rynku w kierunku sali NOSPR. Widok był niecodzienny, bo niezwykle rzadko w samym centrum aglomeracji można spotkać rektorów górnośląskich uczelni wyższych ubranych w tradycyjne profesorskie togi. W piątkowe popołudnie nieodłącznym elementem tradycyjnych szat okazały się także parasole. Deszcz nie przeszkodził jednak temu, aby przy dźwiękach instrumentów orkiestry górniczej orszak przeszedł al. Wojciecha Korfantego w kierunku katowickiego Spodka, aby następnie zameldować się w Katowickiej Strefie Kultury, gdzie o 16.00 rozpoczęła się oficjalna część uroczystości.

W sali koncertowej za stołem prezydialnym zasiadło m.in. siedmioro rektorów uczelni: Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego, Akademii Sztuk Pięknych, Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki, Politechniki Śląskiej, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Uniwersytetu Ekonomicznego. Obok nich - w czarnej doktorskiej todze - zasiadł prof. Norman Davies, angielski historyk walijskiego pochodzenia, znany z dzieł skupiających się na historii Europy i Wysp Brytyjskich. To właśnie jego gromkimi brawami powitali uczestnicy gali.

  Wydarzenie poprowadził Jarosław Juszkiewicz, znany wszystkim jako głos popularnej nawigacji samochodowej. Tomasz Nocoń /Foto Gość

Po odśpiewaniu "Gaudeamus igitur" oraz hymnu państwowego zebranych powitał prof. Ryszard Koziołek. - Chcemy pokazać, że uniwersytety są wieczne. Poznanie i nauka o efektach poznania nie mają horyzontu spełnienia. Chcemy pokazać, że uniwersytety są współczesne. Współczesne kolejnemu pokoleniu studentek i studentów - mówił. - Z tego napięcia między współczesnością i wiecznością rodzą się nieustanne pytania: czy zachowujemy ideę uniwersytetu? Czy rozumiemy współczesny czas? - pytał rektor UŚ i zachęcił wspólnotę akademicką do tego, aby te pytania zawsze wybrzmiewały w uczelnianych społecznościach.

Oficjalnie nowy rok akademicki zainaugurował prof. Grzegorz Hańderek, rektor Akademii Sztuk Pięknych. - Otwieram rok akademicki 2024/2025, oby był dobry, szczęśliwy i owocny - powiedział, a w sali rozległ się dźwięk rektorskiego berła, którym rektor uderzył w stół na potwierdzenie inauguracji kolejnego roku naukowych zmagań.

Następnie głos zabierali zaproszeni goście. Jednym z nich był Dariusz Wieczorek, minister nauki i szkolnictwa wyższego, który dziękował śląskim uczelniom za ich wkład w naukę oraz współpracę międzynarodową. Nawiązał także do niedawnej powodzi i podziękował rektorom i studentom za pomoc, jaką zaoferowali i przekazali tym, którzy ucierpieli na Opolszczyźnie i Dolnym Śląsku. - Wiem, że pamiętacie o pracownikach i studentach, których ta tragedia dotknęła i za to wam bardzo serdecznie dziękuję - dodał minister.

  Minister Dariusz Wieczorek dziękował także za organizację międzyuczelnianej inauguracji. Tomasz Nocoń /Foto Gość

Po przemowach nastąpił czas na mistrzowski wykład honorowego gościa. Mieszkający obecnie w Oksfordzie prof. Norman Davies wygłosił po polsku referat pt. "Wiedza i niewiedza: czy Zachód rozumie wszystko?". Autor "Bożego igrzyska" skupił uwagę całej publiczności, która uważnie wsłuchiwała się w jego słowa. Mówił o tym, że Zachód nie jest w stanie pojąć prawdziwej, obiektywnej historii Europy Wschodniej, w tym Polski. Mocno zachęcał do promowania polskiej historii na arenie międzynarodowej. Nie unikał także odniesień do aktualnej sytuacji za naszą wschodnią granicą i trwającej tam rosyjskiej agresji na Ukrainę. Wyraził stanowcze przekonanie, że Ukraina zwycięsko wyjdzie z wojny. Kilkadziesiąt minut wykładu prof. Daviesa zostało nagrodzone owacjami na stojąco.

  Prof. Norman Davies w 2001 r. został odznaczony brytyjskim Orderem św. Michała i św. Jerzego za "zasługi dla historii". Tomasz Nocoń /Foto Gość

Na zakończenie zebrani mogli wysłuchać muzycznych dzieł Antonina Dvoraka i Stanisława Moniuszki, które wykonała Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia pod dyr. Szymona Bywalca.

Uczestnicy, wychodząc z sali, nie kryli zadowolenia z udziału w wydarzeniu. - Miło było zobaczyć młodych, którzy poświęcają się nauce. Katowice stają się ważnym miejscem na naukowej mapie Polski, Europy i świata - mówiła Mariola Gryta, emerytowana nauczycielka historii. - Bardzo cieszę się, że mogłam dziś tu być. Nie ukrywam, że była to pierwsza inauguracja roku akademickiego od czasu zakończenia moich studiów - dodała z uśmiechem.

Piątkowa inauguracja nowego roku akademickiego nie była jedyną okazją do uroczystego rozpoczęcia kolejnego roku naukowych zmagań. Taką okazją będzie również międzyuczelniana inauguracja roku akademickiego w katowickiej archikatedrze Chrystusa Króla, która odbędzie się w niedzielę 13 października o 18.00. Podczas Mszy św. metropolita katowicki abp Adrian J. Galbas SAC wręczy nagrodę "Lux ex Silesia" tegorocznemu laureatowi tego wyróżnienia - artyście-rzeźbiarzowi Zygmuntowi Brachmańskiemu. Homilię podczas Eucharystii wygłosi biskup sosnowiecki Artur Ważny.