Obchody jubileuszu 100-lecia diecezji katowickiej "Pielgrzymi nadziei"

Drodzy Bracia,
28 października 1925 roku papież Pius XI bullą Vixdum Poloniae unitas utworzył diecezję katowicką i włączył ją do metropolii krakowskiej. Zatem w przyszłym roku będziemy więc dziękować dobremu Bogu za 100 lat naszej ukochanej katowickiej diecezji, która przed 32 laty została podniesiona do godności archidiecezji w ramach metropolii górnośląskiej. W ciągu tych stu lat wiele się wydarzyło. Mieszkańcy naszej śląskiej ziemi doświadczyli okrucieństwa II wojny światowej i nazizmu, ale to zaowocowało heroiczną, męczeńską świętością wielu ludzi duchownych i świeckich, w tym beatyfikowanych przez Kościół księży Emila Szramka, Józefa Czempiela i Jana Machy. Później przyszły lata komunizmu, a odpowiedzią tej naszej śląskiej ziemi na tamten czas stała się również heroiczna wierność Bogu i Kościołowi śląskiego ludu, duchownych, konsekrowanych i świeckich, gromadzącego się na odważnie na piekarskim wzgórzu, słuchającego uważnie pasterzy, w tym metropolity krakowskiego kardynała Karola Wojtyły, przyszłego świętego papieża Jana Pawła II. Nasi diecezjanie, ale także wierni w całej Polsce, doświadczali dobrodziejstwa apostolstwa poprzez słowo pisane w wydawanym mimo wielu trudności „Gościu Niedzielnym”. Ale to był też dramatyczny czas, kiedy śląscy biskupi Adamski, Bednorz i Bieniek za publiczną obronę nauki religii w szkole zostali na długie 4 lata wypędzeni z diecezji, a rządy w diecezji sprawowali księża patrioci jako wikariusze kapitulni, potulnie posłuszni komunistom a surowi i hardzi wobec swoich księży.  W tych niełatwych czasach, kiedy właściwie wszystkiego brakowało, budowaliśmy wiele świątyń, które są dziś świadectwem wielkiej wiary i ofiarności odchodzących powoli do wieczności pokoleń śląskich wiernych, do których dołączali wtedy wierni z różnych stron Polski, którzy szukając na Śląsku pracy i chleba, pięknie ubogacili nasz śląski Kościół w wielu naszych miastach. Ważnego znaczenia i rozmachu nabrała duchowa wizja odnowy ludzkich serc i wspólnoty Kościoła zaproponowana przez naszego śląskiego kapłana, czcigodnego sługę Bożego ks. Franciszka Blachnickiego, szczególnie poprzez Ruch Światło-Życie, który uformował wielu gorliwych kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich. Cieszyliśmy się przeniesieniem śląskiego seminarium z Krakowa do Katowic, przez co powstały także podwaliny do teologicznego kształcenia świeckich, szczególnie jako katechetów. Ostatnie 35 lat w historii naszej archidiecezji, w czasie przemian, które dokonały się w Polsce i Europie, to doświadczenie rzeczy z jednej strony pięknych, entuzjazmu „przejścia przez morze czerwone pod wodzą Mojżesza, którego uosabiał nam św. Jan Paweł II”, także wtedy, gdy przybył do Katowic i głosił nam Ślązakom ewangelię pracy. Wtedy zdawało się nam, że rozpoczyna się czas wielkiej duchowej przemiany i nowej ewangelizacji wielu ludzkich serc. W tych latach pełnych entuzjazmu powstał Wydział Teologiczny, który wykształcił w minionym ćwierćwieczu wielu teologów, duchownych i świeckich. Do apostolstwa słowa realizowanego przez Gościa Niedzielnego, Małego Gościa i Apostolstwa Chorych, dołączyło archidiecezjalne Radio eM. Powstały nowe domy rekolekcyjne w Brennej, Wiśle Jaworniku, Nowej Osadzie i Koniakowie, które poszerzyły formacyjną ofertę realizowaną od lat w Kokoszycach i Panewnikach. Cieszyliśmy się gruntowną odnową katedry, kurii i seminarium. Ale to równocześnie był i jest czas wielkiej walki duchowej, czas odchodzących od praktykowania wiary coraz większej rzeszy wiernych, czas kryzysów i słabości osób duchownych i konsekrowanych, które nieraz dotykały i raniły wiele osób. To czas pustoszejącego seminarium, wydziału teologicznego i zakonnych nowicjatów. W końcu to czas niełatwych zmagań z coraz bardziej agresywną i jawnie antychrześcijańską cywilizacją konsumpcyjną i postmodernistyczną. Czas w którym żyjemy, w przededniu stulecia diecezji katowickiej, zdaje się zatem skłaniać nas do postawy rezygnacji i braku nadziei, który wkrada się nieraz także w nasze kapłańskie serca.
 

Patrząc na zbliżający się coraz szybciej archidiecezjalny rok jubileuszowy, uświadamiamy sobie, że wpisuje się w kontekst wydarzenia szerszego, ogólnokościelnego Roku jubileuszowego, Roku Świętego ogłoszonego przez papieża Franciszka bullą Spes non confundit. („Nadzieja zawieść nie może”). Rok ten ma odbywać się pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”.  Papież Franciszek pisze między innymi takie słowa, myślę bardzo ważne w czasach, kiedy wielu nadziei zaczyna brakować: 

„Nadzieja jest głównym przesłaniem zbliżającego się Jubileuszu, który zgodnie ze starożytną tradycją papież ogłasza co dwadzieścia pięć lat. Myślę o wszystkich pielgrzymach nadziei, którzy przybędą do Rzymu, aby przeżyć Rok Święty, a także o tych, którzy nie mogąc dotrzeć do miasta Apostołów Piotra i Pawła, będą go obchodzić w Kościołach partykularnych. Niech to będzie dla wszystkich wydarzenie żywego i osobistego spotkania z Panem Jezusem, „bramą” zbawienia (por. J 10, 7.9); z Tym, którego Kościół ma misję głoszenia zawsze, wszędzie i wszystkim jako „naszą nadzieję” (1 Tm 1, 1)”. 

Papież Franciszek w następujący sposób tłumaczy wybór przesłania roku jubileuszowego: „Wszyscy mają nadzieję. Nadzieja jest obecna w sercu każdego człowieka jako pragnienie i oczekiwanie dobra, nawet jeśli nie wie, co przyniesie ze sobą jutro. Nieprzewidywalność przyszłości rodzi jednak niekiedy sprzeczne uczucia: od ufności do lęku, od pogody ducha do zniechęcenia, od pewności do zwątpienia. Często spotykamy osoby zniechęcone, które patrzą w przyszłość ze sceptycyzmem i pesymizmem, jakby nic nie mogło dać im szczęścia. Oby Jubileusz był dla wszystkich okazją do ożywienia nadziei. Słowo Boże pomaga nam znaleźć ku temu powody. Pozwólmy, aby poprowadziło nas słowo, które Apostoł Paweł napisał właśnie do chrześcijan Rzymu: Nadzieja zawieść nie może”.

Bp Andrzej Czaja (dotknięty w minionych miesiącach wielkim cierpieniem poważnej choroby, która mogła mocno podważyć w nim doświadczenie nadziei),   przewodniczący Komisji ds. Duszpasterstwa KEP, odpowiedzialny za program duszpasterski Kościoła w Polsce tak tłumaczy istotne motywy roku jubileuszowego: 

„Hasło Roku Świętego nawiązuje do fundamentalnego elementu każdego wydarzenia jubileuszowego, jakim jest pielgrzymowanie. Pielgrzymka stanowi bardzo czytelny obraz życia chrześcijańskiego, które – jak zauważa papież – „jest drogą, która potrzebuje również chwil mocnych, aby posilać i wzmacniać nadzieję, niezastąpioną towarzyszkę, która pozwala dostrzec cel: spotkanie z Panem Jezusem” (Spes non confundit, 5). Wskazuje w tych słowach także na jedyne Źródło nadziei, które w Roku Świętym 2025 na nowo mamy odkrywać, zbliżać się do Niego i doświadczać bliskości z Nim. Nadzieja – zauważa papież – „rodzi się w istocie z miłości i opiera się na miłości, która wypływa z Serca Jezusa przebitego na krzyżu” (Spes non confundit, 3), a jubileusz ma być wydarzeniem „żywego i osobistego spotkania z Panem Jezusem, «bramą» zbawienia (por. J 10,7.9)” (Spes non confundit, 1).

W horyzoncie powyższej myśli papieża można powiedzieć, że dla naszej archidiecezji, podobnie jak dla całego polskiego Kościoła, istotą naszego roku jubileuszowego, roku świętego, powinno stać się podsycanie nadziei we wspólnocie wiernych (czyli duchownych, konsekrowanych i świeckich) naszej archidiecezji. A powinno się to realizować poprzez zasadnicze elementy każdego Roku Świętego takie jak:

- pielgrzymowanie do naszej Archikatedry z wiernymi poszczególnych parafii i dekanatów, 
- pielgrzymowanie do Rzymu i sanktuariów obdarzonych darami odpustu roku jubileuszowego, 
- dziękczynienie, 
- nawrócenie, pokutę, 
- odnowienie przymierza z Bogiem, 
a także wskazane przez papieża 3 powinności, aby: 
- podjąć trud stworzenia na nowo klimatu nadziei i zaufania jako znaku odrodzenia, którego wszyscy pilnie potrzebujemy; 
- „na nowo odkryć sens powszechnego braterstwa, wstąpić na drogę kontemplowania piękna stworzenia i większego zatroskania o nasz wspólny dom”
- kontynuować i intensyfikować działania celem czynienia Kościoła bardziej synodalnym i misyjnym.

Papież wzywa nas do bycia „namacalnymi znakami nadziei”, do podsycania nadziei w sobie nawzajem i w świecie, poprzez:
- rozważanie słowa Bożego, 
- modlitwę, 
- codzienne wybory stylu życia opartego na nadziei, a nade wszystko przez spoglądanie na wszystko oczyma wiary i dzielenie się ze wszystkimi nadzieją i radością Chrystusa Zmartwychwstałego. 

Dlatego można powiedzieć, że dwa podstawowe cele naszego roku jubileuszowego przeżywanego w czasie roku świętego, w jedności z całym Kościołem w Polsce i programem duszpasterskim polskiego Kościoła określimy następująco: 

Pierwszym jest podsycanie nadziei we wspólnocie wiernych Kościoła w Polsce poprzez przypomnienie, że „sam Chrystus jest dla nas wspaniałym światłem nadziei i przewodnictwa w naszej nocy, ponieważ On jest Gwiazdą świecącą, poranną” (Christus vivit, 33), ukazanie tej nadziei jako celebracji miłości Chrystusa zmartwychwstałego, który jest zawsze z nami, oraz budzenie pewności, zakorzenionej w miłości i wierze, że Bóg nigdy nie zostawia nam samych, że w Nim pokładana „nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany” (Rz 5,5).  
Drugim celem, będącym konsekwencją pierwszego, jest motywowanie wszystkich ochrzczonych, by stawali się znakami tej nadziei w dzisiejszym świecie, zapalali „pochodnie nadziei”, gdyż „nie możemy uciekać od świata, ale musimy ukochać ten czas, w którym Bóg umieścił nas nie bez powodu. Możemy być szczęśliwi tylko wtedy, gdy będziemy się dzielić otrzymaną łaską z naszymi braćmi i siostrami, których Pan daje nam dzień po dniu” (por. Orędzie Ojca Świętego Franciszka na XXXVIII Światowy Dzień Młodzieży 26 listopada 2023 r.).

Jak będziemy ten rok jubileuszowy realizować praktycznie w naszej archidiecezji?

Drodzy duszpasterze, w najbliższych 3 miesiącach w ramach kapłańskiego studium wnikliwie przeczytajcie 5 zeszytów programu duszpasterskiego zatytułowanych „Pielgrzymi nadziei”. Tam znajdziecie wiele cennych i ważnych inspiracji w wymiarze teologicznym, liturgicznym, katechetycznym, homiletycznym i maryjnym. Te treści możecie przekazywać wiernym w parafii, szczególnie świeckim liderom, katechetom, członkom Parafialnych Rad Duszpasterskich, ale także wiernym którym głosicie codziennie słowo Boże, dla których prowadzicie katechezę dorosłych i spotkania formacyjne. 

To bardzo istotny moment – w tych materiałach jest cenne światło, wizja celów jubileuszu, zachęta aby nadchodzący rok mimo wielu trudności i niepokojów był czasem:

- uwielbienia Boga za wielkie dzieła Boże w minionym stuleciu w naszym śląskim Kościele
- przebłagania Boga za słabości i grzechy minionego stulecia
- wołania do Boga o doświadczenie nowej Pięćdziesiątnicy dla budowania żywego, dynamicznego kościoła lokalnego w kolejnym stuleciu według metody „ciągłość i zmiana” czyli zachować najlepsze pastoralne tradycje lokalnego Kościoła i odważnie podjąć poszukiwanie nowych dróg po których ma pielgrzymować w pielgrzymce wiary nasz lokalny śląski Kościół.

Dla was i dla waszych współpracowników, dla parafian, aby świadomość stulecia diecezji zaistniała w nas oparta na konkretnych faktach ks. prof. Jerzy Myszor przygotował nowe, popularne wydanie, zwięzłe opracowanie historii naszej archidiecezji – praca ta w niedługim czasie ukaże się nakładem księgarni św. Jacka. W trakcie trwania jubileuszu ukaże się także ciekawa, albumowa publikacja „100 pereł na 100 lecie archidiecezji katowickiej” pod red. Zespołu którym kieruje dyrektor archiwum archidiecezjalnego pan Wojciech Schaeffer. Zostanie także udostępniona strona internetowa poświęcona 100leciu archidiecezji pod redakcją dra Andrzeja Grajewskiego.

Najbliższe tygodnie, począwszy od XXV niedzieli zwykłej 22.09.204 chcemy przeżyć jako czas duchowej nowenny, w której modlitewnie przygotujemy się do naszego roku jubileuszowego. Na czas nowenny zespół pod redakcją ks. prof. Leszka Szewczyka przygotował kerygmatyczne propozycje homiletyczne od wspomnianej XXV niedzieli zwykłej do XXXIII niedzieli zwykłej 17.11.2024 r.

W ramach nowenny propozycje modlitewne i homiletyczne dla parafii:
1.    O Bogu miłującym i stwarzającym człowieka
2.    O doświadczeniu Bożego miłosierdzia silniejszego niż grzech 
3.    O Bogu objawiającym się w swoim synu Jezusie Chrystusie
4.    O oddaniu życia Chrystusowi przez wiarę i chrzest święty
5.    O działaniu Ducha Świętego w sercach wierzących 
6.    O roli i znaczeniu Kościoła w życiu wierzących 
7.    O wartości słowa Bożego w życiu wierzących
8.    O liturgii i jej znaczeniu dla życia wiary
9.    O Maryi – Matce Kościoła 

W trakcie nowenny, szczególnie starajmy się codziennie odmawiać z wiernymi modlitwę roku jubileuszowego.

Kerygmatyczne pomoce homiletyczne na czas nowenny, wraz z modlitwą roku jubileuszowego zostaną w najbliższym czasie przesłane przez wydział duszpasterski poczta elektroniczną. Podobnie zostanie przesłane kalendarium celebracji w katedrze.

Inauguracja roku jubileuszowego w naszej Archidiecezji będzie miała miejsce w czasie I nieszporów uroczystości Chrystusa Króla 23.11.2024, a zakończenie roku jubileuszowego archidiecezji będzie miało miejsce w niedzielę Chrystusa Króla 2025, choć tak naprawdę jubileusz roku świętego 2025 zakończy dla całego Kościoła Papież Franciszek. 

W ramach roku jubileuszowego przewidzianych jest wiele celebracji jubileuszowych w naszej archikatedrze, wzorowanych na kalendarzu rzymskim roku świętego i wynikających także z naszych tradycji wieloletnich spotkań różnych wspólnot w katedrze. 

Bardzo ważnym elementem tych jubileuszowych pielgrzymek do katedry będą pielgrzymki dekanatów w ramach jubileuszu – dekanatów jest 37 – 4 dekanaty w ramach jednej pielgrzymki. Pielgrzymowania te rozpoczną się w sobotę 1.02.2025  (będą to wtedy dekanaty Piekary Śl., Siemianowice Śl., Świętochłowice i Ruda Śląska)  – czas pielgrzymek to najczęściej pierwsze soboty miesiąca od lutego do czerwca i po wakacjach wrzesień do listopada. W ramach pielgrzymki dekanatu do katedry:

a. Nabożeństwo przed wyruszeniem z parafii, Modlitwy w drodze,
b. W katedrze: Okazja do sakramentu pokuty, konferencja, nabożeństwo, eucharystia, okazja do zwiedzenia panteonu, wydziału, i seminarium.

Ważne wydarzenia roku jubileuszowego w naszej archidiecezji to m. in.  inauguracja jubileuszu, spotkanie Konferencji Episkopatu Polski w czerwcu 2025, archidiecezjalna Pielgrzymka dziękczynna do Rzymu w dniach 13-19.10.2025 oraz zakończenie jubileuszu.  

Świętowanie jubileuszu stulecia archidiecezji katowickiej w naszych parafiach warto realizować w kluczu teologiczno-pastoralnym 4 filarów według których dokonuje się budowanie i urzeczywistnianie Kościoła czyli słowo Boże , liturgia , służba  i wspólnota . (por. Dz 2,42). Według tej koncepcji opracowano dokumenty II Synodu Archidiecezji Katowickiej. Treści tam zawarte są warte przypomnienia w ramach roku jubileuszowego 100-lecia archidiecezji katowickiej.
Dlatego w ramach roku jubileuszowego warto rozważyć w parafiach podjęcie:

Martyria – przewodnik to Evangelii Gaudium i Dei Verbum.

W ramach części świętowania jubileuszu związanej z posługą słowa powinny znaleźć się w parafiach wszystkie inicjatywy ewangelizacyjne i katechetyczne: rekolekcje ewangelizacyjne, kursy alfa – w każdym dekanacie powinien w ciągu roku odbyć się takie wydarzenie, zaproponowane wiernym archidiecezji.

Liturgia – przewodniki to Sacrosantum consilium i Desiderio Desideravi.

W ramach liturgicznych celebracji w parafiach warto zwrócić uwagę na ożywienie tradycji pierwszych czwartków, piątków i sobót w parafii (ze szczególną zachętą dla członków grup parafialnych, nawet tych charyzmatycznych i dzieci po pierwszej komunii świętej, praktykę częstej adoracji najświętszego sakramentu oraz wspólnotowych celebracji sakramentu pokuty i pojednania, szczególnie w Wielkim Poście. 

Diakonia, Caritas – przewodniki to Gaudium et spes, Misericordiae vultus, Misericordia et misera.

W ramach tej części zaproponować parafiom podjęcie inicjatyw związanych z dziełami miłosierdzia wobec ubogich żyjących na terenie parafii. 

Koinonia – przewodniki to Lumen Gentium, Amoris Laetitia, Fratelli tutti, Christus vivit, Laudato sii, Gaudete et exsultate.

W ramach tej części jubileuszu warto skoncentrować się na udziale parafian w inicjatywach dotyczących odnowy życia wspólnotowego w naszych parafiach oraz udziale w różnych celebracjach roku jubileuszowego w katedrze realizowanych dla różnych grup stanowych, zawodowych: np. Metropolitalne święto rodziny, jubileusz młodych, jubileusz dzieci, jubileusz kapłański, jubileusz osób konsekrowanych, jubileusz ruchów, stowarzyszeń i wspólnot.

Przed 25 laty, niezapomniany i nieodżałowanej pamięci ks. Roman Kempny w programie duszpasterskim na Wielki Jubileusz Roku 2000 „Te Deum Laudamus” zamieścił znakomity tekst „Drogi duchowej odnowy u progu trzeciego tysiąclecia” (pewno znajdziecie ten zakurzony tom w parafialnych bibliotekach, warto po niego sięgnąć). Omówił tam 12 tematów duchowej odnowy i warto do nich wrócić, kiedy będziemy przeżywali rok jubileuszowy 100lecia archidiecezji oraz rok święty 2025. 

Ks. Roman pisał wówczas, że chcąc dobrze przeżyć rok jubileuszowy powinniśmy:
- Na nowo postawić Jezusa Chrystusa w naszym życiu
- Podjąć rachunek sumienia – osobisty i wspólnotowy – jako akt odwagi, który umacnia wiarę;
- Uświadomić sobie, że moje życie jest częścią historii zbawienia
- I że dobrze wykorzystują czas tylko święci.
- Pytać się odważnie co Duch Boży mówi mojej wspólnocie 
- Odkryć, że ewangelizacja jest potrzebna dzisiaj, tu i teraz
- Podejmować dialog w wielu kierunkach
- Budować ewangeliczną wspólnotę
- Pytać się jak dziś jako chrześcijanie mamy być w świecie
- Odkryć społeczny wymiar jubileuszu
- Żyć duchowością pielgrzymki
- Ukazywać światu chrześcijańską radość.

Myślę, że to dobrych 12 punktów na czas adoracji, która za chwilę podejmiemy.

I na koniec słowa papieża Franciszka z bulli Spes non confundit:  

"Podążając w kierunku Jubileuszu, powróćmy do Pisma Świętego i usłyszmy te słowa skierowane do nas: „My, którzyśmy się uciekli do uchwycenia zaofiarowanej nadziei, trzymajmy się jej jak bezpiecznej i silnej dla duszy kotwicy, która przenika poza zasłonę, gdzie Jezus poprzednik wszedł za nas” (Hbr 6, 18-20). Jest to mocne wezwanie, aby nigdy nie tracić nadziei, którą otrzymaliśmy, aby trzymać się jej, znajdując schronienie w Bogu.
Obraz kotwicy jest sugestywny, aby zrozumieć stabilność i bezpieczeństwo, jakie mamy pośród wzburzonych wód życia, jeśli polegamy na Panu Jezusie. Burze nigdy nie mogą zwyciężyć, ponieważ jesteśmy zakotwiczeni w nadziei łaski, która jest w stanie uczynić nas żyjącymi w Chrystusie, przezwyciężając grzech, lęk i śmierć. Ta nadzieja, znacznie większa niż satysfakcje każdego dnia i poprawa warunków życia, przenosi nas ponad próby i zachęca, byśmy szli, nie tracąc z oczu wielkości celu, do którego jesteśmy powołani – Nieba.
Zbliżający się Jubileusz będzie zatem Rokiem Świętym, charakteryzującym się nadzieją, która nie gaśnie, nadzieją w Bogu. Oby pomógł nam odkryć na nowo niezbędną ufność, zarówno w Kościele, jak i w społeczeństwie, w relacjach międzyludzkich, w stosunkach międzynarodowych, w promowaniu godności każdej osoby i w szacunku dla stworzenia. Niech świadectwo wiary będzie w świecie zaczynem prawdziwej nadziei, głoszeniem nowych niebios i nowej ziemi (por. 2 P 3, 13), gdzie możemy mieszkać w sprawiedliwości i zgodzie między narodami, dążąc do wypełnienia obietnicy Pana.

Pozwólmy, by od teraz pociągnęła nas nadzieja i pozwólmy, by przez nas stała się zaraźliwa dla tych, którzy jej pragną. Niech nasze życie mówi im: „Ufaj Panu, bądź mężny, niech się twe serce umocni, ufaj Panu!” (Ps 27, 14). Niech moc nadziei wypełnia naszą teraźniejszość, w ufnym oczekiwaniu na powrót Pana Jezusa Chrystusa, któremu niech będzie cześć i chwała teraz i na przyszłe wieki (n.25)".

Modlitwa Jubileuszu:

Ojcze, który jesteś w niebie,
niech wiara, którą nam dałeś
w Twoim Synu Jezusie Chrystusie, naszym Bracie,
i płomień miłości
rozlany w naszych sercach przez Ducha Świętego,
obudzą w nas błogosławioną nadzieję
na przyjście Twojego Królestwa.
 
Niech Twoja łaska przemienia nas
w pracowitych siewców ewangelicznych ziaren,
które będą zaczynem ludzkości i kosmosu,
w ufnym oczekiwaniu
nowego nieba i nowej ziemi,
gdy moce Zła zostaną pokonane,
a Twoja chwała objawi się na wieki.
 
Niech łaska Jubileuszu
ożywi w nas, Pielgrzymach nadziei,
pragnienie dóbr niebieskich
i rozleje po całej ziemi
radość i pokój
naszego Odkupiciela.
Tobie Boże, błogosławiony po wsze czasy,
niech będzie cześć i chwała na wieki.
Amen.

bp Adam Wodarczyk