Chorzów. Tradycje hutnicze na liście UNESCO

Hutnicze tradycje i obchody Dnia Hutnika - decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego - trafiły właśnie na prestiżową Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Oznacza to, że tradycje wypracowane i pielęgnowane przez pracowników hut uznane zostały za równie ważne dla krajowej spuścizny kulturowej, jak krakowskie szopkarstwo, pochód Lajkonika, tradycje flisackie na Dunajcu czy koronkarstwo w Koniakowie.

- Bez hutnictwa i jego specyficznej kultury nie tylko nie wydarzyłaby się europejska rewolucja przemysłowa, ale i górnośląski pejzaż kulturowy byłby znacznie uboższy. Hutnicze tradycje i obrzędowość są równie ważne, jak tradycje związane z Barbórką czy górnicze orkiestry dęte, więc oczywiste jest, że zasługują na podobne uznanie. Od teraz zagoszczą na krajowej liście, która dotychczas obejmowała nieco ponad 90 najważniejszych tradycji kultywowanych w Polsce - mówi Adam Kowalski, dyrektor Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.

- Wpis tradycji hutniczych na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego to dla Chorzowa wydarzenie historyczne. Nasze miasto w kształcie, jaki znamy, nie powstałoby bez hut. Ale - co ważniejsze - to swoistego rodzaju hołd dla dziesiątek tysięcy chorzowian i chorzowianek, których życie z hutą było i jest związane. To, co kiedyś było dla nich codziennością, dzisiaj jest częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego Polski. Jesteśmy dumni, że inicjatywa dotycząca tego wpisu wyszła z Chorzowa i tym sposobem mogliśmy koordynować współpracę partnerów z aż pięciu województw naszego kraju - mówi Szymon Michałek, prezydent Chorzowa.

Wniosek udało się złożyć dzięki wspólnemu działaniu dawnych pracowników hut, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie i Urzędu Miasta. Prace nad nim rozpoczęły się w sierpniu 2022 roku. Chorzów świętował wtedy 220. rocznicę powstania Huty Królewskiej. Rada Miasta, honorując tę rocznicę, podjęła uroczystą uchwałę w sprawie rozpoczęcia starań o wpisanie tradycji hutniczych na listę. Prace dla całego kraju koordynowało Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, udało się zebrać katalog objętych wpisem hutniczych tradycji aż z pięciu województw.

- Włączając się w przygotowanie wniosku, każdy z uczestników tego projektu złożył pewnego rodzaju deklarację. Każdy stał się "dziedzicem" tradycji, a co za tym idzie - jest współodpowiedzialny za jej stan. Przed nami wielkie wyzwanie. Obserwując zaangażowanie i determinację środowiska, jestem pewna, że hutnicze tradycje traktowane będą z należytą troską. Ostatecznie nikt nie wymyślił jeszcze lepszego materiału do budowy świata niż stal, więc jak długo ona będzie obecna w naszym życiu, tak długo żywe będzie hutnicze dziedzictwo - wyjaśnia Marlena Hermanowicz, kierownik Działu Edukacji i Interpretacji Dziedzictwa, realizująca zadanie przygotowania wpisu w instytucji.

Starania o wpis tradycji hutniczych na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, koordynowane przez Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, zyskały wsparcie finansowe ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, pochodzących z Funduszu Promocji Kultury - państwowego funduszu celowego, pozyskanych na ten cel przez muzeum w latach 2023 i 2024.

Depozytariuszami wpisu są: Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, ArcelorMittal Poland, JSW SA, KGHM "Polska Miedź" SA, Huta Bankowa, Huta "Pokój Profile", Koksoprojekt, Krajowa Sekcja Hutnictwa NSZZ "Solidarność", Magazyn Hutniczy, MDK Batory, Minec Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych, Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, Politechnika Częstochowska, Politechnika Śląska, Siemianowickie Centrum Kultury, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce, Stowarzyszenie Doliny Małej Panwi, Stowarzyszenie Przyjaciół Huty "Warszawa", Walcownia Blach "Batory", Węglokoks SA, Związek Pracodawców Przemysłu Hutniczego, byli i obecni pracownicy zakładów, działacze związkowi, społecznicy z województw śląskiego, dolnośląskiego, małopolskiego, opolskiego i mazowieckiego.