Wiesz, gdzie leży powstaniec śląski? Daj znać

To akcja katowickiego oddziału IPN. Polega na oznaczaniu mogił powstańców śląskich. Akcja ruszyła w lipcu 2021 roku.  Do tej pory zostało oznaczonych 29 grobów powstańców śląskich. 

Tabliczka z nagrobnej porcelany ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 x 8 centymetrów. To nawiązanie do autentycznego sztandaru powstańczego, na którym widnieją słowa "Tobie, Polsko". Sztandar wykonano w 1920 r. w Bytomiu.

Spośród 29 oznaczonych dotąd grobów 28 leży na terenie województwa śląskiego, a 1 w województwie opolskim.

Jako ostatni w tym roku 27 października został oznaczony grób powstańca śląskiego, plutonowego Tomasza Adama Janty. W uroczystości na cmentarzu parafialnym w Mysłowicach przy ul. Mikołowskiej wzięli udział bliscy  powstańca, w tym Władysław Janta, jego wnuk. Towarzyszyli mu dyrektor katowickiego IPN Andrzej Sznajder i prezydent Mysłowic Dariusz Wójtowicz.

Plutonowy Tomasz Adam Janta (do 1937 r. Jainta), urodzony 13 grudnia 1885 r. w Rozbarku, był członkiem gniazda Związku Sokołów Polskich w Chropaczowie (na terenie Niemiec). Brał udział we wszystkich trzech powstaniach śląskich oraz w akcji plebiscytowej. W III powstaniu śląskim służył w kompanii chropaczowskiej, która wchodziła w skład pułku dowodzonego przez ppor. Karola Gajdzika. Podczas walk pod Górą Świętej Anny dostał się do niewoli niemieckiej. Skazany na rozstrzelanie, przed egzekucją został ułaskawiony. Przebywał w niewoli w Cottbus (Chociebuż). Po zakończeniu powstania działał w Związku Powstańców Śląskich. Został odznaczony m.in. Medalem Niepodległości. Zmarł w 1938 r. i został pochowany w Mysłowicach.

Choć w powstaniach śląskich wzięło udział 60 tys. ludzi, Instytut Pamięci Narodowej zna miejsca pochówku zaledwie kilkuset z nich. Jeśli opiekujesz się grobem, w którym leży powstaniec, możesz więc zawiadomić o tym katowicki oddział IPN. Instytut za zgodą rodzin może ten grób oznaczyć proporczykiem "Tobie, Polsko"; ma także możliwość sfinansowania remontu nagrobka.

Nie chodzi tylko o groby tych powstańców, którzy zginęli w boju, ale również tych, którzy zmarli śmiercią naturalną, wiele lat po tym, jak poszli walczyć.