To jedno z najważniejszych muzeów nie tylko Śląska, ale i w ogóle Polski - mówił wiceminister na gali w gmachu Narodowej Orkiestry Polskiego Radia w Katowicach. Z okazji rozpoczęcia świętowania 90-lecia Muzeum Śląskiego odbyła się ona wieczorem 31 stycznia.

Wiceminister Jarosław Sellin powiedział też, że Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis to najważniejsze wyróżnienie, które jest w dyspozycji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na ogół jest wręczane osobom, które są zasłużone dla kultury. - W bardzo wyjątkowych sytuacjach również instytucjom. Jubileusz 90-lecia istnienia tej niezwykłej instytucji jest właśnie taką sytuacją - stwierdził, wręczając medal dyrektor muzeum Alicji Knast.

Trudny początek

Muzeum Śląskie zostało utworzone 23 stycznia 1929 r. przez Sejm Śląski. Powstał dla niego wspaniały, nowatorski pod względem architektonicznym budynek w stylu modernistycznym. Był gotowy w 1939 roku, ale Muzeum Śląskie nie zdążyło się do niego wprowadzić, bo wybuchła wojna.

Nowe, niemieckie władze uznały, że gmach ma zbyt polski wygląd i nakazały... rozebrać go do fundamentów. Nakaz został wykonany. Nawet w samych Niemczech pojawiły się głosy, że ta decyzja to niegospodarność, ale budynek był już rozebrany.

Zgromadzone do tej chwili zbiory poszły w rozsypkę, ale największą ich część przejęło Muzeum Górnośląskie w Bytomiu.

Restytucja Muzeum Śląskiego nastąpiła dopiero w grudniu 1984 roku. - To nietypowa sytuacja: jesteśmy jedynym muzeum w Polsce, które nie świętuje nieprzerwanej działalności czy jubileuszu swej siedziby, ale kolekcji i idei, która się przez wiele lat z tą kolekcją wiązała - wyjaśnia Alicja Knast, dyrektor Muzeum Śląskiego.

Łaźnia i wieża szybowa

Odnowione Muzeum Śląskie działało z początku w budynku dawnego hotelu przy al. Korfantego w Katowicach. W 2015 r. instytucja uzyskała swoją nową siedzibę w Strefie Kultury. Składa się na nią schowany w większości pod ziemią gmach, a także kilka budowli przejętych po dawnej Kopalni "Katowice", która działała w tym miejscu. To m.in. budynek dawnej łaźni i wieża szybowa.

Do najcenniejszych zbiorów Muzeum Śląskiego należą kolekcje: malarstwa polskiego sprzed i po 1945 r. (w której znajdują się prace m.in. Józefa Chełmońskiego, Artura Grottgera, Tadeusza Makowskiego, Jacka Malczewskiego, Jana Matejki, Józefa Mehoffera i Stanisława Wyspiańskiego), sztuki nieprofesjonalnej, fotografii artystycznej i dokumentalnej, plakatu polskiego oraz bogate zbiory etnograficzne i z zakresu polskiej plastyki scenicznej.

16 lutego w Operze Śląskiej odbędzie się spektakl "Cyganeria" Giacomo Pucciniego, inspirowany premierą z 1980 r., do której scenografię przygotował Wiesław Lange (1914-1988). W foyer opery zostanie otwarta wystawa prezentująca jego projekty. Twórczość Wiesława Langego będzie też inspiracją dla strony plastycznej "Kordiana" Juliusza Słowackiego w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach w drugiej połowie roku.

19 lutego w budynku dawnej stolarni w Muzeum Śląskim wystąpi Kwartet Śląski z repertuarem wybitnego śląskiego kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego.

W ramach obchodów Muzeum Śląskie planuje też nowe cykliczne wydarzenie kulturalne, poświęcone fenomenowi dziedzictwa przemysłowego, łączące różne dziedziny sztuki. Biennale Industrii odbędzie się w dniach od 26 do 29 września 2019 r. Złożą się na nie m.in. wydarzenia o charakterze performatywnym, site-specific, koncerty i projekty wystawiennicze.

Do udziału w tym przedsięwzięciu zaproszono amerykańskiego kompozytora Johna Zorna, który wraz z liczącym ponad 20 osób zespołem przygotuje muzyczny maraton odbywający się w różnych przestrzeniach muzeum. Swoją industrialną muzykę zaprezentuje też urodzona w Chinach, a pracująca w Berlinie artystka Pan Daijing, a japońska artystka Chiharu Shiota i Bartek Arobal Kociemba zaprezentują swoje prace w Galerii Jednego Dzieła.