Można je oglądać na stronie www.kliszepamieci.pl. Najmłodsze z tych zdjęć mają 79 lat. Zostały zrobione w związku z inwentaryzacją, którą od 1928 r. prowadził ze współpracownikami Tadeusz Dobrowolski – konserwator zabytków i kierownik Oddziału Sztuki w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim. Tych 175 zdjęć czekało na szklanych kliszach, aż ktoś je wyciągnie z muzealnego magazynu. Muzeum Górnośląskie zadbało o ich konserwację – i udostępniło.

Spalony z iglicą

Widać na nich na przykład kościółek z wysoką, drewnianą iglicą, otoczony drewnianym płotem. Stał on w Bziu Zameckim koło Jastrzębia-Zdroju. Stał, bo już nie stoi. Nocą 1 lutego 1942 roku z niewyjaśnionych do dziś przyczyn stanął w płomieniach. Wyrwani ze snu mieszkańcy Bzia ruszyli go gasić, biegnąc w stronę rozświetlającej ciemność łuny. Bezskutecznie: dla drewnianych budowli ogień zazwyczaj jest bezlitosny.