"Wielki zapomniany. Arcybiskup ormiański Józef Teodorowicz (1864–1938). Wybitny polski kapłan i mąż stanu" – to pełny tytuł wystawy poświęconej arcybiskupowi. Ekspozycja jest częścią tygodnia pamięci, organizowanego przez Fundację Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich.

"Od 40 lat imię śp. arcybiskupa Teodorowicza unosiło się nad naszym krajem, jako wielkiego mówcy, kaznodziei, orędownika spraw Bożych, obrońcy praw ojczyzny. Dlatego ks. arcybiskup Teodorowicz panegiryku nie potrzebuje. Wystarczą mu jego dzieła, jego czyny, jego całe życie" – mówił w czasie pogrzebu abp Adam Stefan Sapieha.

Abp Teodorowicz zmarł 4 grudnia 1938 r. we Lwowie. W dniu jego śmierci władze państwowe ogłosiły żałobę narodową. 9 grudnia jego ciało zostało wystawione w pałacu arcybiskupim. W ciągu dwóch pierwszych dni naliczono 100 tys. przybyłych.

W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyli prymas Polski kard. August Hlond wraz z Episkopatem, władze państwowe, władze miasta, przedstawiciele różnych środowisk i rzesze wiernych.

  Plansza dotycząca śmierci arcybiskupa Joanna Juroszek /GN   Arcybiskup zmarł 4 grudnia 1938 r. o godz. 18.50 Joanna Juroszek /GN

Prezentowana w Bibliotece Śląskiej w Katowicach wystawa składa się z plansz opisujących życie i działalność arcybiskupa, m.in. jako posła do Sejmu Ustawodawczego w latach 1919–1922, jego dom rodzinny oraz talent jako jednego z najwybitniejszych kaznodziei swoich czasów. Wystawa w Katowicach pokazuje także historię polskich Ormian, ich kulturę, religię oraz język.

"Nie było ważniejszego wydarzenia narodowego bez jego udziału" – piszą autorzy okolicznościowej publikacji. Część kazań arcybiskupa zachowała się na płytach gramofonowych znajdujących się w Fundacji Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich. Przeleżały w niewielkim pudle (o średnicy ok. 30 cm i wys. 5 cm). Na płytach są daty z 1938 roku.

  Część kazań arcybiskupa zachowała się na płytach gramofonowych Joanna Juroszek /GN Józef Teofil Teodorowicz urodził 25 lipca 1864 roku w Żywaczowie (wschodnia Ukraina) w rodzinie szlacheckiej pochodzenia ormiańskiego. Studiował prawo na uniwersytecie w Czerniowcach, z którego zrezygnował, by wstąpić do lwowskiego seminarium duchownego. W 1887 roku przyjął święcenia kapłańskie i objął parafię w Brzeżanach (Podole). Później był kanonikiem gremialnym we Lwowie, a w roku 1901 mianowano go arcybiskupem lwowskim obrządku ormiańskiego.

Angażował się społecznie i politycznie, był posłem na Sejm Krajowy we Lwowie i w Izbie Panów w Wiedniu. W czasie I wojny angażował się w obronę rodaków przed okupacyjnymi władzami rosyjskimi, a w 1918 roku uczestniczył w działaniach związanych z odbudową państwowości polskiej. W lutym 1919 roku jego kazanie w stołecznej katedrze św. Jana, wzywające do wspólnej pracy dla dobra odradzającego się kraju, zainaugurowało obrady Sejmu Ustawodawczego, w którym zasiadał do 1922 roku. Zmarł we Lwowie 4 grudnia 1938 roku.