Arcybiskup katowicki Wiktor Skworc modli się za zmarłych wskutek wywózki Ślązaków - kościół w mieście Jenakijewo w Donbasie, tuż przy hucie, pod którą działał jeden z obozów Przemysław Kucharczak /GN

Nie odnalazł żadnego pomnika ani tym bardziej krzyża, bo sowieckie władze obozowe kazały wrzucać ciała wywiezionych w 1945 roku Ślązaków wprost do wspólnych mogił. Nikt w żaden sposób nie uczcił śląskich ofiar.

Wywiezionych na Wschód Ślązaków było ponad 50 tysięcy. Na początku 1945 roku przeprowadzono na Śląsku łapankę. Wielu Ślązaków zostało porwanych przez Sowietów z domów lub zakładów pracy. Według dr. Dariusza Węgrzyna z IPN, przeżyło i wróciło na Śląsk mniej, niż połowa. Dzieci wywiezionych często nie miały żadnej wiadomości o swoich wywiezionych ojcach.

To szokujące, że wydarzenie o takiej skali praktycznie nie istnieje w zbiorowej pamięci Polaków. Abp Wiktor Skworc pojechał więc w sobotę 28 września na jeden z cmentarzy, położony u stóp wielkiej huty w miejscowości Jenakijewo w Donbasie. Z całą pewnością leżą tu Niemcy – ale jest prawdopodobne, że także Ślązacy. Chodziło jednak przede wszystkim o modlitwę za dusze wszystkich Ślązaków, którzy leżą w bezimiennych mogiłach lub w zwykłych dołach na terenie całego byłego Związku Sowieckiego. Podczas modlitwy za dusze zmarłych w czasie przymusowej pracy Ślązaków abp Skworc nazwał ich „niewolnikami Stalina”.

Metropolita katowicki przyjechał do Donbasu, by poświęcić tablice ku czci wywiezionych Ślązaków. Jedna zawiśnie w kościele św. Józefa w Doniecku, a dwie przed wejściem do niego – w miejscu, w którym tekst na nich mogą czytać przechodzący ulicą ludzie. Jedna z tablic jest w języku polskim, druga w ukraińskim. Uroczystość ma się odbyć w niedzielę 29 września.

Do Doniecka dotarły już też delegacje samorządu województwa śląskiego. Udział w upamiętnieniu Ślązaków ma wziąć marszałek województwa śląskiego Mirosław Sekuła, wicewojewoda śląski Piotr Spyra, delegacje miast Katowice i Radzionków, a także przedstawiciele IPN. Ma dotrzeć z Warszawy Andrzej Kunert, przewodniczący Rady Ochrony Miejsc Pamięci Walk i Męczeństwa, i ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin, a także arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki i biskup zaporoski Marian Buczek.

  Abp Wiktor Skworc na cmentarzu w Jenakijewie w Zagłębiu Donbas, gdzie w mogiłach bez nagrobków leżą wywiezieni "Niemcy" - nie wiemy, czy są wśród nich Ślązacy Przemysław Kucharczak /GN