Lepsze życie abo dobro zabawa

Dr Jerzy Gorzelik wyłożół sprawa  po naukowymu. Na Górnym Ślónsku jes podug spisu GUS doś wielgo grupa ludzi, co deklarujóm ślónsko narodowoś. Jejich „suwerynno” deklaracjo tożsamościowo miałaby niy być kwestiónowano. 

Podug łosprowiano dr. Gorzelika autonómio postulowano przez Ruch Autonomii Śląska to niy jes ruch autonómii Ślónzoków, ino odwołuje sie do ideji autonómii terytorialnyj. Państwa scyntralizowane źle funkcjónujóm i trza jejich ustrój zmiynić z unitarnego na federalny. Wtedy bydzie wszyskim dobrze.

Z tego, co wiym, to za autonómiami regiónalnymi jest Polsce blank mało ludzi. Za to jes w ni dużo takich, kerzi majóm nerwy na take eksperymynty. Czyjimi rynkami miałoby sie wywojować te rewolucyjne zmiany? Boja sie, że juzaś te trocha Ślónzoków mo bezinteresownie fóndnóńć reszcie Polski, Europie, a może całymu światowi lepsze życie, abo przinajmi dobro zabawa. Jak wiadómo, Ślónzoki zawsze radzi dzielili się z inkszymi i niy poradziyli sami korzystać ze żodnych okazjów, ale to niy może tak iś wiecznie, bo nos niy styknie. Czy niy bółoby lepi dlo Ślónzoków, jakby sie ruch dr. Gorzelika nazywoł „Ruch Autonomii Regionów” - bez żodnego „Ślónska” w nazwie?

„Ó” czy„om”

Red. Marek Szołtysek godo, że ludzie na Ślónsku mieliby niy polaryzować poglóndów, szukać rozwiónzań pośrednich abo przynajmi tolerować pomysly drugich ludziów. Sam mo recht.

Ze sprawóm ślónski godki jes u niego gorzi. Marek Szołtysek czeko na take ustalynia kodyfikacyjne, na kere sie zgodzi wiynkszoś środowisków. Mógby na przikład używać pora nowych ślónskich literów, jakby bóła jasnoś, że sóm przez wszyskich uznowane. Ale tego niy ma i chyba jeszcze dugo niy bydzie. Beztóż we nowszych ksiónżkach red. Szołtysek używo do zapisanio ślónski samogłoski pośredni miyndzy o i u litery „o”, kero jes u niego wytuszczóno, tzn. pogrubióno i pochylóno, tzn. pisano kursywóm.

Jako slawista jes żech rod tymu, że red. Szołtysek wcale zapisuje samogłoska pośrednio miyndzy o i u, bo na Ślónsku jes nojwiyncy takich, co ta samogłoska piszóm jak normalne „o” i to jes bardzi po małpolsku niż po ślónsku. Jednak jak czytóm we zapisie łod red. Szołtyska (np. w jego „Ślonskim elemyntorzu”) take słowa jak: Ślonzokow, rzondzioł, mojom babom, to jes mi blank jasne, że ślónsko pisownia, kero jo propaguja – ze zapisywaniym samogłoski pośredni miyndzy o i u literóm „ó” jes nojlepszo i nojbardzi funkcjónalno, ło czym pisza, kaj ino moga. W ni by red. Szołtysek pisoł: Ślónzoków, rzóndzioł, mojóm babóm.

Niy śmiy „narzucać” wizyjów

Podug red. Piotr Semki rodowity Ślónzok miołby sie dać pokój z godaniym ło swoji rdzynności, bo jak łón tak godo, to sie inni czujóm gorsze. Wypóminanie kómuś pochodzynio może być zaczóntkym jakiś chaji. Ślónsko mniyjszoś niy śmiy „narzucać” swojich wizjów, np. ło historii abo ło ślónski godce polski wiynkszości na Górnym Ślónsku. Niyślónsko wiynkszoś niy miałaby Ślónzokóm przeciepować, że sóm Szwaby, skuli tego, że Ślónzoki majóm jakeś elemynty z niymiecki kultury, ino ta wiynkszoś mo szanować Ślónzoków za wysiłek, kery łóni zrobiyli, żeby sie złónczyć ze Polskóm.     

Z ciekawszych wypowiedziów ze siymianowicki debaty miałoby sie jeszcze łopedzieć ło stwierdzyniu ks. Jerzego Andrzeja Klichty, kery uważo we sprawie godki, że na Ślónsku „...jeżeli media niemieckie nie będą mącić, to specjaliści dogadają się...”, nó i o przemówiyniach red. Jadwigi Chmielowskiej, kero wygłosióła m.in., że ważno jes emanacjo polski tradycji ślónski, wiernoś, gościnnoś, i to jes iskra ze ślónski ziymi dlo całyj Polski.

Burzliwyj dyskusji ło ślónski historii niy byda sam kómyntowoł. Co łóna bóła we wercie, musielby się wypowiedzieć historyki. Zresztóm już trocha już ło tym napisali we internecie.