"Ustrój" Ślązaków - przeczytaj ten tekst po polsku

Sztyropunktowy „ustrój” Ślónzoków na przikładzie Muzeum Ślónskigo

1. Zasada silezjocyntryzmu

Polego na rozsóndnym, praktycznym i skutecznym wybiyraniu tego, co jes nojlepsze do   Ślónzoków.

Silezjocyntryczne jes to, że nasze województwo sie nazywo „ślónske” pomimo, że ino jakoś połowa jego  terynu jes historycznie ślónsko. Tak samo, silezjocyntryczno jes nazwa „Ślónske” do muzeum we stolicy naszego województwa. To jes prómocja ślónskości i wyróżniynie, kere muszymy docynić.

Jednak niysilezjocyntryczne jes małostkowe i niygościnne pominiyńcie historii ludności niyślónskich ziymiów tego  województwa we projekcie stałyj ekspozycji muzealnyj. Żodne muzeum by niy miało sioć niyzgody miyndzy ludziami, kerzi miyszkajóm w jednym „dómie”, jakim jes ślónske województwo, w dodatku z jednóm cuzamynkasóm. 

2. Zasada wiynkszości ludnościowyj

Jak idzie o Ślónzoków autochtónicznych we ślónskim województwie, to dzisiej nawet na terynach historycznie ślónskich jes ich pora razy mni jak niy-Ślónzoków. Wystawa, kero by sugerowała, że sam nojwiyncy mieli, majóm abo bydóm mieć do godanio rodowite Ślónzoki, jes jakimś smutnym wicym. Nojważniejszym organizatorym i adresatym wszyskich wystaw Muzeum Ślónskigo sóm Poloki.  Poloki mieliby sie w tym muzeum przede wszyskim sami pokozać, co zrobiyli ze Ślónskym za łostatnich dziewyńdziesiónt lot, i złego i dobrego. I muszóm sie postawić te ciynżke pytanie, co chcóm z nim zrobić dali.

Za to my, Ślónzoki, sómy nojwiynkszóm atrakcjóm tego muzeum i mieliby my nasze zadanie wykónać z godnościóm i jak nojlepszym pożytkym.

3. Zasada wariantów rozpoznawalnych

Ślónsko historia miałaby być tak pokozano, żeby, nawet mimo downiejszych kómplikacji, ze zagranicznymi krajami szło tyż przijacielsko nawiónzywać do tradycyjnych zwiónzków, na przikład z Czechami, Austrióm i Niymcami. Fto mo dzisiej ważne interesy abo plany na Ślónsku, wiymy abo mogymy to zgadywać. Jak jakeś projekty rozwijanio Górnego Ślónska bydóm rangóm dorostać do gospodarczyj wielkości zwłaszcza Ślónska przemysłowego, mogymy sie ino radować. Ale ważne jes, żeby kożdy, co je rychtuje, godoł za siebie i robiół to na swój własny rachunek, a niy propagandowo naginoł historia Ślónska abo namowioł Ślónzoków do ruchów, na kerych sie te Ślónzoki mogóm ino spolić.

4. Zasada synchrónizmu

Zadaniym muzeum jes pokozanie, jak bóło downi, ale niy, i na pewno niy, cofinanie czasu nazod. Punktym wyjścio do taki prezyntacji muszóm być dzisiejsze czasy ze dzisiejszym zintegrowanym systymym wartości tych ludzi, co sam miyszkajóm. Podug „REGULAMINU KONKURSU na scenariusz wystawy stałej historii Górnego Śląska w nowej siedzibie Muzeum Śląskiego w Katowicach” cytuja: ”Zakres terytorialny przedstawiony na wystawie stałej powinien obejmować obszar byłej Rejencji Opolskiej”. Ta Rejyncjo istniała w rokach 1815-1945. Wystawa mo sie kóńczyć na upadku Polski Ludowyj w 1989 roku, ale niyjednymu ciynżko sie bydzie oriyntować w tych łostatnich czasach ślónskigo województwa ze niymieckóm mapóm sprzed wojny.

Coś mi sie zdowo, że myntalnie organizatorzi stałyj wystawy Ślónskigo Muzeum nojradzi tóm swojóm superdrogóm maszynerióm cofinajóm czas do jakigoś roku 1912.

Mój ółpa Sztefan ze Szopiynic bół w roku 1912 hitynałfsyjerym, chodziół ze krykóm i kurzół wielgo faja. Już sie raduja, bo można by go szło kaś we bebechach tyj gynijalnyj instalacji  trefić.